Самыя любімыя вершы

Думаю, не толькі мне падабаюцца вершы беларускіх паэтаў. У гэтай тэме я прапаную вам выкладваць тыя, што вам падабаюцца найбольш.

Сёння я прапаную вашай увазе некальк вершаў Максіма Танка.

СВАРКА
Ты не ўгаварвай лепш мяне!
Няма сягоння часу мне
Глядзець, як лёд рака ўзрывае,
А то вось раззлуюся я.
Яшчэ не жонка я твая,—
Шмат вёсен у запасе маю!
Ды невядома, што і як
Лепш апрануць у гэткі вечар.
А мне не трэба твой пінжак,
Сабе яго накінь на плечы!
А гразь якая!
I няма
Дзе абысці разоры, лужы.
Пусці! Я перайду сама,
Не клапаціся, мілы дружа!
I не нясі, і не мілуй,
А то з дарогі лёгка збіцца.
I асцярожна! Не цалуй!..
Ну, як з табою не сварыцца!
1955

* * *
За тое, што я лішні круг
Правёў з яе сяброўкаю,
Не падала мне ў танцы рук,
Дамоў пайшла старонкаю.

Старонкаю, ды праз сады,
Я ж — нацянькі аселіцай,
Бо што, калі і сапраўды
Больш да мяне не вернецца?

У хату ўбегла, бачыць — я.
Праз слезы усміхаецца.
Ах, чараўніца ты мая!
Ах, веснавая раніца!
1955

ШЧАСЦЕ
Простае шчасце людское,
Так як і наша з табою,
Пэўна, складаецца з солі,
3 хлеба, сабранага ў полі,
3 поту, дарожнага пылу,
3 роднага небасхілу,
3 дружбы, мацнейшай ад смерці,
3 песні... I так мне здаецца:
Каб з чаго іншага скласці,
Дык ці было б яно шчасцем.
1960

* * *
Свавольнай была маладая суседка:
То чуб асмяе, то характар мой зганіць,
То інапку закіне ў крапіўнік ці ў кветкі,
То кіне антонаўкай неспадзявана.

Паскардзіцца думаў — засунула браму,
Не раз памірыцца хацеў з ёю шчыра.
Збіраўся пабіць, ды так крыкнула «мама
Што ледзь пацалункамі я ўціхамірыў.

* * *
— Ты зноў прыйшоў?
— Прыйшоў прасіць,
Бо затрымаць цябе не смею:
Ці не змагла б ты замяніць
Прысуд смяротны на надзею?
1962

ЭПІТАФШ
Праведнік спіць тут, які
Не саграшыў ані разу.
Можа, таму пры жыцці
Усе ад яго паўцякалі,
Нават сам бог у раі,
Перш яго ласкава стрэўшы,
Потым, казалі, з нуды,
3 гора запіў, небарака.
1962

НОЧЧУ
Ты чуеш, прыйшоў я!
Цішэй!
Ледзь хату знайшоў я.
Цішэй!
Дзе ж клямка, не знаю.
Цішэй!
Што ж не адчыняеш?
Цішэй!
Ці ўсе спяць, Анэта?
Цішэй!
Ноч цёмная. Дзе ты?
Я тут.
1963


А якія вершы і аўтары падабаюццца вам?

Акрамя классікаў беларускай літаратуры (Купала, Колас, Багдановіч) вельмі падабаецца творцасць Віктара Шніпа і Яўгеніі Янішчыц

Аркадзь Куляшоў

Аб рэўнасці

Як увосень знікае
Маркотнае сонца за свет,
То зямля сваё сонца
Раўнуе да іншых планет.

Сонца дзе прападае
Так доўга? Знікае куды?
Як дазволіць магло,
Каб зямлю закавалі ільды?

Май прыходзіць пасля -
Крыўд пазбыцца не можа зямля:
Цёмнай хусткаю хмар
Ад святла закрывае свой твар.

Сонца хмары зганяе,
Зямля наганяе іх зноў -
За махры сваю хустку
Трывае рукамі дубоў.

Але сонцу вясноваму
З неба ўсё чыста відно -
Пасылае на тыя дубы
Бліскавіцы яно.

За ударам удар,
Дуб за дубам ляціць на раллю.
Для жыцця, для любві
Сонца зноў адмыкае зямлю.

падабаецца мне гэты верш, вельмі :)

(Вспышка @ 15.10.2008 - время: 17:42) Акрамя классікаў беларускай літаратуры (Купала, Колас, Багдановіч) вельмі падабаецца творцасць Віктара Шніпа і Яўгеніі Янішчыц
Дык працытуй некалькі, калі ласка.

А цяпер трошкі Караткевіча.

Заяц варыць піва

Туман плыве з нізіны сівы
Над нівай голай і пустой.
"Глядзіце, заяц варыць піва", -
Жартуюць людзі між сабой.
А я відушчым бачу зрокам,
Як ён прысеў каля агню,
Трыгубы, шэры, касавокі,
І піва варыць з ячмяню.
Яліна іскрамі страляе,
А ён прыладзіў кацялок
І трэскай варыва мяшае,
Каштуе, сплёўвае набок.
І піва заяц варыць густа,
А на закуску - бурачок,
Трава, заечая капуста,
Галін асінавых пучок.
З зайчыхай вып'юць па маленькай
І дзеткам трошкі паднясуць,
Пужлівым галаском таненькім
"Цвіцела морква" завядуць.
Пабачыш - не гані з абсады,
Дай хоць на гэты дзень спакой,
Павінна ж быць і ў зайца радасць
Перад халоднаю зімой.

На Беларусі Бог жыве

"На Беларусі Бог жыве",-
Так кажа мой просты народ.
Тую праўду сцвярджае раса у траве
І адвечны зор карагод.

Тую праўду сцвярджае
Упартасць хваль,
І продкаў запавет,
І мовы залатая сталь,
І нашых дум сусвет.

Тую праўду сцвярджае
Усё зноў і зноў
Ўсім лёсам,-
Няхай спакваля,-
У хмарах дубоў,
У вясёлках агнёў
Купальская наша зямля.

І няхай давядзе мне
Іншая кроў,
Што брашу,
Як сабачы сын,-
А няма нідзе
Вярнейшых сяброў
І прыгажэйшых жанчын.

Гэта край раскрытых душ і дзвярэй,
Гэты край -
Твой дом і сабор...
У нас дваццаць з лішнім тысяч рэк,
Адзінаццаць тысяч азёр.

Нам ёсць што піть,
З падмосткаў ліць,
Чым палі свае акрапіць,
А як давядзе, то ёсць нам дзе
І ворага ўтапіць.

І тая памяць жыве не ў царкве,
А ў кожнай жыве галаве:
"На Беларусі Бог жыве..." -
І хай сабе жыве.

А калі Ён шле на нас кару і гнеў,-
Ну што ж,- мы з ім свае:
У вяршыні самых гонкіх дрэў
Маланка б'е.

І пра тое кожны пяе салавей
Росным кветкам у роднай траве:
"На Беларусі Бог жыве..." -
І няхай да веку жыве.

***

Бог важдаецца з беларускімі прозвішчамі

Бог глядзеў на Беларусь з нябёсаў,
На жывых і мёртвых ягамосцяў,
На ўсе кальварыі і росы
І павольна закіпаў ад злосці.
"Што там робіцца, ядры іх мову? -
Закрычаў ён у страшэнным гневе. -
Быў там нейкі Ванька - стаў Ваньковіч,
Быў там нейкі Міцька - стаў Міцкевіч.
З гонарам, нібы у Радзівіла,
Швэндаецца ў свеце пан Bowdzillo,
І ў шляхту точацца без мыла
Baran, Kozell, Piottuch і Pedrillo.
(Сто гадоў хавае ў торбе шыла
Пан Дэконт. А ўсё чуваць, васпане:
"Ты Дэконт? Пся крэў, а дзе кабыла?!
І дзе конь, пся маць тваю, галгане?!")
Ў Сталіны там пнецца кожны Юзік, -
Быў там нейкі Сенька, - стаў Сянкевіч...
І адзіны, хто не прэцца у французы, -
Гэта безумоўна Караткевіч.
Гэты свой.

Ведае, што хтось з ягоных продкаў
Ці азадкам быў крыху куцапы,
Ці вумом, ці чым яшчэ кароткі".


***

Беларуская песня

Дзе мой край? Там, дзе вечную песню пяе Белавежа,
Там, дзе Нёман на захадзе помніць варожую кроў,
Дзе на ўзвышшах Наваградскіх дрэмлюць
суровыя вежы
І вішнёвыя хаты глядзяцца ў шырокі Дняпро.
Ты ляжыш там, дзе сіняя Прыпяць ласкава віецца,
Дзе Сафія плыве над Дзвіною, нібы карабель...
Там, дзе сэрца маё з першым крокам,
як молат, заб'ецца,
Калі б нават сляпым і глухім я прыйшоў да цябе.
Што сляпым? Нават мёртвым успомню высокія зоры,
Над ракою чырвонай і цьмянай палёт кажаноў,
Белы ветразь на сініх, на гордых, як мора, азёрах,
І бары-акіяны, і неба - разлівы ільноў.
Дзе мой край?
Там, дзе людзі ніколі не будуць рабамі,
Што за поліўку носяць ярмо ў безнадзейнай турме,
Дзе асілкі-хлапцы маладымі ўзрастаюць дубамі,
А мужчыны, як скалы, - ударыш, і зломіцца меч.
Дзе мой край?
Там, дзе мудрыя продкі у хвоях паснулі,
Дзе жанчыны, як радасны сон у стагах на зары,
А дзяўчаты, як дождж залаты. А сівыя матулі,
Як жніўё з павуціннем і добрае сонца ўгары.
Там звіняць неўміручыя песні на поўныя грудзі,
Там спрадвеку гучыць мая мова, булатны клінок.
Тая гордая мова, якую й тады не забудзем,
Калі сонца з зямлёю ў апошні заглыбяцца змрок.
Ты - наш край.
Ты - чырвоная груша над дзедаўскім домам,
Лістападаўскіх знічак густых фасфарычная раць,
Ты - наш сцяг, што нікому, нікому на свеце, нікому
Не дамо абсмяяць, апаганіць,
забыць ці мячом зваяваць.
Мы клянёмся табе баразной сваёй першай на полі
І апошняй раллёй, на якую ўпадзём у журбе.
Мы клянёмся табе, што ніколі,
Ніколі,
Ніколі,
Так,
Ніколі не кінем,
Не кінем,
Не кінем цябе.

Быў. Ёсць. Буду.
Таму, што заўжды, як пракляты,
Жыву бяздоннай трывогай,
Таму, што сэрца маё распята
За ўсе мільярды двухногіх.

За ўсіх, хто ўздымае цяжкія разоры,
Хто ў гарачым пекле металу,
За ўсіх, хто змагаецца з небам і морам,
За жывых і за тых, што сканалі.

За ўсіх, хто крывёю піша
Ў нязгодзе
З рабства подлай дарогай,
Хто за Край Свой Родны, за ўсе Народы
Паўстане нават на Бога.

За ўсіх, хто курчыцца ў полымі вёсак,
Хто ратуе краіну ад краху,
За ўсіх, хто бясстрашна глядзіць у нябёсы
З барыкады,
З пушчы
І з плахі.

Хто са смерцю гаворыць з вока на вока,
З яе усмешкаю ветлай,
І ўсё ж узводзіць - нясцерпна далёкі -
Храм наш агульны і светлы.

А калі ён горда заззяе ў зеніце -
Непарушны - ўзнясецца ў неба,
Вы з распятага сэрца кроплю вазьміце.
Апошнюю.
Болей не трэба.

І няхай яна збоку, недзе на ганку,
Дагарае й дзяцей не страшыць
На граніце любові,
На граніце світанку,
На граніце велічы вашай.

***

Можна ўсё: пусціць каханне дымам,
Ўзяць і занядбаць мінулы шлях.
Але толькі - не любіць Радзімы
З чорнаю павязкай на вушах,
З чорнаю павязкаю на вуснах,
З чорнаю павязкай на вачах.
Толькі слухаць словы нездрадлівыя,
Толькі не тлуміць яе маной,
Бо адным мы вінны пакуль жывы
Перад нашаю вялікай нівай:
Праўдай абавязаны мы ёй.
Ісцінай.
Адзінаю.
Адной.

Думаў спыніцца, аднак... не магу.

Паўлюк Багрым

На гасцінцах бярозы
Зусім пачарнелі ад ветру.
Дзіч і глуш безнадзейная,
Бураломныя хвояў кражы,
На лясным раздарожжы
Капліца праткнулася ў нетрах,
І хрыстос сем стагоддзяў
Вісіць на пахілым крыжы.

Праз акенца сляпое
Шэры дожджык глядзіцца у хату,
У якой дагарае,
Бы ў небе асеннім зара,
Непатрэбная старасць
Адстаўнога паўстанца-салдата,
Невядомага генія,
Беларускага песняра.
Дагарае жыццё.
Хто на ўлонне старому прытуліцца?
Ні дзяцей, ні нашчадкаў,
Даўно праляцела вясна,
Прагрымела паўстаннем,
Прайшла праз зялёную вуліцу,
Згасла ў цяжкай салдатчыне...
Мусіць у рабстве сканаць.

Мог бы славай грымець
Сярод годных паэтаў Еўропы, -
Гвалтам спуталі ногі,
Трымалі ўвесь час за руку.
Што пакіне ён?
Вершык у памяці хлопаў,
Кандэлябру ў касцёле
Ды кроў на гарачым пяску.

А ў краіне так цяжка
(Асіны ад ганьбы палаюць),
І над ёй фанабэрыцца
П'яны, разбэшчаны гун.
Як пры князю Ўсяславе -
Дзень вялікі, а луста малая.
Як пры князю Ягайле -
На кожную спіну бізун.

Абжыраюць удоў,
П'юць з гарэлкай сірочыя слёзы,
Тлустым задам расселіся
На паднявольнай зямлі,
На шлагбаумы мёртвыя
Пассякалі жывыя бярозы
На шпіцрутэны гнуткія
Запаветныя вербы звялі.

Беларусь мая, сонца,
Дарагая і родная маці!
На якіх раздарожжах
Згубіла ты шчасце сваё?
Ці удасца хоць дзецям
Шчаслівага дня дачакаці
Пасля мужнасці гэткай,
Пасля столькіх крывавых баёў?

Цень паўстання народнага,
Дзень светлай волі Крашына!
Я таксама пакутваў
За гэту зямную юдоль...
О, чаму ты, кажан,
Не крануў мяне ў годы дзяцінства,
Каб не вырасла сэрца,
Каб вочы не бачылі боль?

Мы чакалі свабоды,
І касілі нас кулямі роты,
Ў ланцугі нас кавалі,
Каб пад палкай нам быў карачун.
Узялі мае вершы,
Ўзялі маіх дзетак гаротных.
Вершы, бедныя вершы
Пад чырванню сургучу!

Край сагнуўся ў спіне,
Край баіцца размовы пра волю,
Край згубіў сваю мову
І матчынай песні напеў...
Нельга верыць у бога,
Калі ён такое дазволіў.
Цяжка верыць у люд свой,
Калі ён такое сцярпеў.

І няўжо не ўваскрэсне
Забытая родная мова
Не на тое, каб енчыць,
А каб крыкнуць да ўсіх на зямлі:
"Ўстаньце, хлопы, да зброі!
Ліце кроў для вялікай любові,
Каб на гэтай крыві
Небывалыя кветкі ўзраслі!"

Не учуем адказу,
Усё больш нахіляюцца хаты,
Ўсе маўчаць ад пялёнак:
Мужыкі, дзецюкі і дзяды...
Пройдзе некалькі месяцаў -
Прах самотны старога салдата
Хапатліва знясуць
На глухія, старыя клады.
О, як хочацца волі!
Жаданая воля, ты чуеш?
Асвяці мне усмешкай
Апошнія дні у жыцці.
Ты маўчыш?
Ты не чуеш?
Можа, ў дзень, калі ты запануеш,
Верас будзе стагоддзі
З разбітага сэрца расці.

Беларусь,
прачынайся!
Я цябе абуджаю!
Ты павінна прачнуцца,
Не праспі сваё шчасце ўначы,
Я гукаю цябе,
Дарагая, святая!
Адкажы ж, мая родная,
Не маўчы!..
Паміраю і веру:
Калісьці над светлымі водамі,
Над свабоднай зямлёю
І над Белаю Руссю маёй
Шчасце сонцам заззяе,
І слова нашчадка свабоднага
Мае раны загоіць
Гаючай жывою вадой.

***

Гісторыя з першым каханнем

Шчасце былое ўяўляю
Дзяўчынкаю па вясне.
Загарэлая, кемная, злая,
Дражніла яна мяне.
Памятаю, год у шаснаццаць,
Дурны ад кахання і мук,
Цераз плот я глядзеў на шчасце,
Рамантычны, цыбаты хлапчук.
А шчасце гуляла ў садзе,
Апранутае ў паркаль,
Сабе і птушкам на радасць,
А мне на смутак і жаль.
Разявіўшы рот, як варона,
Гляджу я ў дзівосным сне
На шчасце, што садам зялёным
Ідзе бліжэй да мяне.
Уважна за мною сочыць,
І соладка, як салавей,
Просіць заплюшчыць вочы,
І гладзіць па галаве.
Раскошы цэлыя рэкі
Ў сэрца маё плывуць,
Моцна сціскаю павекі,
Чакаю... Нельга ўздыхнуць...
А дзяўчына з вачыма блакітнымі
Суседу, дурному, як бот,
Адуванчык тыцнула спрытна
Ў шырокі, як ступа, рот.

Спадабаюцца вельмі мне вершы Ніла Гілевіча. Увесь і цалкам... але ж вершыкі пра радзіму й самавызначэнне людзей беларускіх больш за ўсіх))) Вось, напрыклад:

Як жа сталася?

Не павераць, напэўна, нашчадкі,
Што такія былі ў нас парадкі,
Што дурнілі нас так верхаводы –
Ненавіснікі нашай свабоды,
Нашай мовы, і кнігі, і песні,
Нашых скарбаў і нашых святынь, -
Усяго, што мы ў душах пранеслі
Праз стагоддзяў смяротную стынь.


Як жа сталася, як гэта выйшла,
Што пад выжлаю шчэрыцца выжла,
А пад быдлам скацініцца быдла,
А пад хлусам крыўляецца хлус,
А пад злодзеем хмыліцца злодзей,
А пад лёкаем мыліцца лекай,
Аі пад гнусам капошыцца гнуc,
А пад гэтым усім – беларус?
(2002г.)

гэта зразумела не самы любімы мой верш. хутчэй проста сучасная беларуская вершатворчасць :)

Уладзімір Някляеў.
Пакуль Абаму не забілі

Пакуль Абаму не забілі,
Яшчэ мы шанец не згубілі
Грахі прад Богам замаліць,
І ўсіх, каго мы не любілі,
Пакуль Абаму не забілі,
Яшчэ мы можам палюбіць.

Пакуль, як на клавіятуры,
Сьвет беласкуры, чорнаскуры
(Чаму і музыка гучыць),
Мы можам не спраўляць хаўтуры
Па сьвеце, і псалмы і суры
Адной малітваю лучыць.

Пакуль Абаму не забілі,
Яшчэ мы шанец не згубілі
У храмах сьвечкі запаліць.
Заб’юць Абаму —
рухнуць храмы,
І Бог памрэ, і цень Абамы
Над Богам будзе галасіць.

Падрабязней вось тут

Толькі у сэрцы трывожным пачую
За краіну радзімую жах, -
Ўспомню Вострую Браму святую
І ваякау на грозных канях.

Ў белай пене праносяцца коні, -
Рвуцца, мкнуцца і цяжка хрыпяць...
Старадаўняй Літоўскай Пагоні
Не разбіць, не спыніць, не стрымаць.

У бязьмерную даль вы ляціце,
А за вамі, прад вамі - гады.
Вы за кім у пагоню спяшыце?
Дзе шляхі вашы йдуць і куды?

Мо яны, Беларусь, панясліся
За тваімі дзяцьмі ўздагон,
Што забылі цябе, адракліся,
Прадалі і аддалі ў палон?


Біце ў сэрцы іх - біце мячамі,
Не давайце чужынцамі быць!
Хай пачуюць, як сэрца начамі
Аб радзімай старонцы баліць...


Маці родная, Маці-Краіна!
Не ўсцішыцца гэтакі боль...
Ты прабач, ты прымі свайго сына,
За Цябе яму ўмерці дазволь!..


Усё лятуць і лятуць тыя коні,
Срэбнай збруяй далёка грымяць...
Старадауняй Літоускай Пагоні
Не разбіць, не спыніць, не стрымаць.

***
У Беларусі змагацца за праўду -
Гэта не загрудкі з п'яным цягацца,
Гэта штодзённа, нястомна і ўпарта
За беларускую мову змагацца.

Многія, многія ў свеце народы
Доўга цярпелі засілле чужынца,
Але трымаліся роднае мовы
І не давалі чужаччыне ўжыцца.

Нашы браты на Белканах славенцы
Тысячу з гакам гадоў баранілі
Дух свой і мову ад хіжага немца.
І ўбаранілі! Свой твар не счарнілі!

З'ездзіце сёння - і гляньце, пабачце,
Як яны чуюцца ў роднай краіне.
Дзесяць вякоў, як у марах пра шчасце
Матчына слова ў душу ўкаранілі.

Ніл Гілевіч.

Калі паміраюць дрэвы – яны павольна падаюць

на зямлю,

Больш павольна, чым пушок адуванчыка, –

і застаюцца ляжаць.

Калі паміраюць жывёлы – яны засынаюць у ветрабоі

Або чарнеюць на ральлі уздзьмутым жыватом,

А над імі драпежна цягнуцца павольныя аблокі.

Калі паміраюць гарады –

па анфіладах крочаць рыжыя львы

І сьлізгоча струменьчыкам ртуці зьмяя па карцінах,

што ўпалі ў музэі.

Калі паміраюць планэты – застаюцца сьвінцовыя воды

І сьвісьцячая песьня пяскоў у расколінах скал.

Калі памірае каханьне... Але каханьне не памірае.

Яно вечна застаецца ў грудзях лікуючай тугою слоў,

Безнадзейным болем і непатольнай пяшчотай,

Калі нічым не дапаможаш, хаця сэрца аб зоры разьбі.

Плач дрыядай, рагачы сатанінскай няшчыраю

ўсьмешкай,

Львом куртатым кроч, сьлізгай самаахвярным зьмеем

Або падлай няшчаснай валяйся на ворыве лёсу –

Ўсё дарэмна. Няма дапамогі. І сьмерці няма ў каханьня.

Чалавек толькі сьмертны. Але калі дрэвы не помняць,

Гарады не помняць, не помняць нямыя планэты –

Сэрца помніць каханьне і попелам стаўшы з агню.

Аб пушыстым сьнезе бясконца яно ўспамінае,

Аб сьлядох на сьнезе, аб любых засьнежаных веях,

Аб журботнай усьмешцы і аб горкіх, апошніх,

бязважкіх

Пацалунках у вочы, запясьці і вуснаў ражкі...

Скрухай поўнае, ўспамінае мёртвае сэрца

І аб тым, чаго не было і не будзе болей ніколі:

Аб агні ачага, аб неадчэпных цёплых дзіцячых

далонях,

Аб жаданьні пакласьці жыцьцё за яе і з успоратым горлам

Прыпаўзьці і падохнуць ля ног, уратаваных табой.

Не забываючы здохнуць. Усё помніць і мёртвае сэрца

І кружляе з крыкам перадсьмяротнай і ўсё ж

бесьсьмяротнай тугі

Над магіламі мёртвых багоў,

над журботным спакоем зрынутых дрэў.

Над жывёламі, кінутымі на ральлі,

Над планетамі мёртвымі і гарадамі –

Бессмяротнаю каняй, што моліць аб кроплі вады.

12.II.1962. У. Караткевіч

текст песни Ляпис Трубецкой — Грай (2011) слова песни

Ляпис Трубецкой — Грай (2011)
Ляпис Трубецкой - Грай

Недзе ля ракі, дзе не мае броду
Шэрыя быкі танчуць карагоды
Ланцугі ў начы адліваюць з ладам
Воран там крычыць з воўкам родным братам.
Палыхае там вогнішча да неба
П’юць яны віно заядаюць хлебам
Песні ім пяюць старыя цыганкі
Б’юць капытам, б’юць, а ў небе маланка!

Гэтыя быкі, маюць сваю праўду:
Ім не трэба сонца, цемры ім багата
Ім вясны не трэба, ім зімы б паболей
Каб ты хлопец спаў на пячы ў няволе
Грай! Шукай! У снах юнацкіх тваі мары!
Грай! Гукай! Вясны зяленай цёплай чары!
Грай! Спявай! Дружна песні райскай волі!
Грай! Грай! Гані быкоў – вярнецца доля!

Напілісь быкі, скачуць па краіне
Топчуць ручнікі капытамі ў гліне
Скачуць па дварах, адчыняюць хаты,
Хто не пахаваўся – будзе вінаватым!

Український переклад:
Десь біля річки, де не має броду
Сірі бики танцюють хороводи
Ланцюги в ночі відливають з строєм
Ворон там кричить з вовком рідним братом
Палає там вогнище до неба
П'ють вони вино, заїдають хлібом
Пісні їм співають старі циганки
Б'ють копитом, б'ють, а у небі блискавка!

Ці бики, мають свою правду:
Їм не потрібне сонце, темряви їм багато
Їм весни не треба, їм зими б побільше
Щоб ти хлопець спав на печі в неволі
Грай! Шукай! У снах юнацьких твої мрії!
Грай! Гукай! Весни зеленої теплою чари!
Грай! Співай! Дружно пісні райської свободи!
Грай! Грай! Жени биків - вернеться доля!

Напилися бики, стрибають по країні
Топчуть рушники копитами в глині
Стрибають по дворах, відкривають хати,
Хто не сховався - буде винуватим!

Народны паэт Беларусі Ніл Гілевіч адгукнуўся на “маўклівыя” акцыі пратэста. Патрыярх беларускай паэзіі, як заўсёды, вельмі эмацыянальна і ў той жа час вельмі дакладна перадаў настрой сённяшняй рэчаіснасці.
Дзве страфы пра надзённа-вечнае
I.

Во хітруга!

Не б’е ў барабан.

Не пяе,

Не крычыць.

А стаіць і маўчыць. Як нямы!

Вось у нас і напруга.

Каб ён проста маўчаў —

Дык жа не!

Ён пра нешта маўчыць!

А пра што?

А пра што ён маўчыць?

Прызнавайся, хітруга!

II.

О народ беларускі!

Ты так красамоўна маўчыш,

Што маўчанне тваё

Ім страшней

За бунтоўныя крыкі.

Не, не доўга ўжо несці табе

Свой пакутніцкі крыж.

Ты — не раб.

Ты — вялікі.

Ва ўсім.

І ў маўчанні вялікі.

АДСТУПЛЕННЕ ПЯТАЕ — КУЛIНАРНАЕ

Што наша закусь у пашане
У знатакоў застольных страў —
Аб гэтым хораша ў Варшаве
Адзін наш сябра напісаў.

Цытую сцісла па газеце:
«Як журналіст і дыпламат
Я пабадзяўся шмат па свеце
I ўсякіх кухань знаю шмат.

Але якую б вы закуску
Мне ні даўмеліся назваць —
За «парася па-беларуску»
Аддам любую без разваг!

О, млечны дзюдзік на талерцы!
Цалком засмажаны ў духу!
Ягоны вобраз будзе ў сэрцы,
Пакуль не стлею на труху!

О, як ляжыць ён маляўніча
На падагнутых капытках,
Задзёршы ўгору пекны лычык
З пахучай траўкай у зубах!

Як той анёлачак — румяны,
Са скуркай крухкаю, ядкой,
I грэцкай кашаю напханы —
Не абы-як — абы-якой!

У кашы — яблынак мядовы
Ці ўпрэлы пахкі баравік!
Самлець нядоўга там, панове,
Калі к раскошы не прывык!

Я на прыёмах, у застоллях,
Прызнацца вам, і састарэў,—
А для душы сваёй раздолля
Нідзе такога не сустрэў.

Калі б я мог, то ў школах нашых —
Каб падхапіла Польшча ўся —
Прадмет увёў бы: «Як засмажыць
Па-беларуску парася»!..»

Што ж, знаць прыемна і не лішне,
Чым слаўны ў свеце родны край.
Ды ты, зямляча, не за іншым,
А за сабой паназірай.

Вось гы ў гасцях — і нават слоўца
Табе сказаць няма калі:
Вяндлінку з водарам ядлоўца
Мяцеш — зараз па два скрылі!

А побач — зірк! — як цуд, як казка —
З каляндрай, з перцам, з часнаком —
Ляжыць вясковая каўбаска,
Таксама ўвітая дымком!

К таму ж падсохла на гарышчы —
Дык толькі плеўка шапаціць!
Умэнт кальцо з паўметра знішчыў —
Адно раз'ятрыў апетыт!

Калі ж дапаў да вантрабянкі —
Цягаць стамілася рука!
Глядзіш — а ўжо кіндзюк крывяню
На блюда выклалі з гаршка!

О, гэны зверху і сысподу
Наскрозь усмажаны каўбух!
За чатырох змалоў — уходаў!
(Хоць сам ты лічыш, што за двух.)

Паспеў адчуць, што ўжо не слабка
I ў паясніцы,— а на стол
Тым часам едзе ў місе бабка
I парай дыхае пад столь:

З бакоў запечаная ў меру,
У бульбе скварачкі тырчаць...—
I так жа ўслед пайшла на змену —
Хоць замычы — каб не маўчаць!

«Усё! — сказаў.— На гэтым дзякуй!»
А на абрус — нясуць бліны
I к ім — мачанку-верашчаку
З наборам рэбрачак свіных!

Хвіліну выстагнаў ты моўчкі:
«Дзе месца ўзяць? Патоўпіць дзе?»
I неўпрыкмет на два-тры вочкі
Паслабіў пас на жываце...

Ужо не здыхацца! Падпёрла —
Няйначай крушня камянёў!..
А перад носам... ставяць цёрла
Гарачых, тлустых калдуноў!

Калдун!.. Духмяны, самавіты,
У масле ўсмяглы, а паўзверх —
Смятанкай свежаю паліты!..
Ну, што? Ізноў глядзіш, як звер?

I адчуваеш, адчуваеш:
Няхай хоць згэтуль у труну —
А не зганьбуеш, не стрываеш —
Дасі прытул і калдуну!

Дасі!.. I добра зробіш, браце!
I не ўпікай дарма сябе!
Ты за ядой — як і на працы:
На малацьбе ці на касьбе!

Калі на свеце нехта дзесьці
Умее добра працаваць,—
То ўмее ён і смачна з'есці
I — адпаведна — згатаваць!

Таму — дастойна, без эфекту
Прымай падзяку-пахвалу —
I беларускаму палетку,
I беларускаму сталу!

I цмокні ў ручку гаспадыні,
Каб сонцам пырснула яна,
I ўскінь яшчэ — а то астыне! —
Ускінь на сэрца... калдуна!..

Таксама Ніл Сымонавіч Гілевіч. "Родныя дзеці".

День по структуре – кофейная гуща:
Гордо улёгся на днище и пахнет
Бодростью бывшей и бодростью пущей,
Рвеньем -? стеной -? пробой в стену с размаху -?
Снова -? и снова -? кровавой лепёшкой -?
Вновь собираньем друг друга по клетке -?
Мимо сортира нагадившей кошкой -?
Дном -? алкоголем -? похмельной таблеткой -?
Ссорой -? сбеганьем из дома -? прощеньем -?
Сексом на грани -? и ночью бессонной -?
Утром -? омлетом (другим угощеньем?) -?
И пограничной нарушенной зоной -?
Новым сливаньем в единое… И…
Вверх по спирали. Вон солнце… Взгляни!
5 Май 2011
Дита Карелина

РУСАЛКА

Скучна мне ў глыбіне, ў цішыне;

Ўспамінаю я на дне аб вясне;

Я вясною пляснусь-ўскалыхнусь,

Зеляною муравой убярусь.

Выйду, белая, з цёмнай вады,

-Бачу: у лес ідуць людскія сляды;

Кінусь, брошусь я за німі з ракі:

Асвяціце вы мне пуць аганькі!

А людзей атышчу, абайду,

Вочы ўсім ім зацямню, адвяду.

I туды, дзе лягла цемень, мгла,

Дзе зялёны крыж свой ель падняла,

Ўсіх туды заваблю, завяду:

"Вы пацешце-ка мяне, маладу!"

Як пачну абнімаць, цалаваць, -

Будуць біцца, заціхаць, уміраць.

А я гучна смяюсь, хахачу,

Абхвачу іх, не пушчу, шчакачу!

Хараша ты, ігра, весяла!

Харашы вы, нежывыя цяла!

Але блізка гадзіна утра –

Разгарнецца за лесам зара.

І з нудою я ў рэчку лажусь,

Горка плачу, рвусь з вады, груддзю б'юсь!

Там плывець, веець хмелем вясна, -

А тут холад, глыбіна, цішына.
Максим Богданович

З легендаў i казак былых пакаленняў,
З калосся цяжкога жытоў i пшанiц,
З сузор'яў i сонечных цёплых праменняў,
З грымучага ззяння бурлiвых крынiц.
З птушынага шчэбету, шуму дубровы,
I з гора, i з радасцi, i з усяго
Таго, што лягло назаўсёды ў аснову
Святынi народа, бяссмерця яго, –
Ты выткана, дзiўная родная мова.

Няма на зямлi таго шчасця i гора,
Якога б ты нам перадаць не магла.
Няма такiх нетраў, глыбокага мора
I гор, праз якiя б ты не правяла
Мяне на радзiму, туды, дзе сягоння
Стаiць акрываўлены вораг з пятлёй
Над спаленай хатай, над родным загонам,
Над будучыняй і песняй маёй –
Над тым, што было i што век будзе вольным.

Народ пранясе цябе, родная мова,
Святлом незгасальным у сэрцы сваiм
Праз цемру і годы змаганняў суровых.
Калi ж ападзе і развеецца дым
I нiвы васкросшыя закаласяцца, –
Iзноў прашумiш ты вясновым дажджом,
Iзноў зазвiнiш ты у кожнай у хаце,
Цымбалам дасi iх сарэбраны гром
I вусны расквецiш усмешкай дзiцяцi.
Чытаць цалкам: https://www.vershy.ru/content/rodnaya-mova
МАксим Танк